Instytut Filozofii informuje

Letni numer „Forum Philosophicum” prezentuje rezultaty konferencji wrześniowej

Pod koniec czerwca ukazał się pierwszy w 2023 r. numer czasopisma „Forum Philosophicum” redagowanego przez pracowników Instytutu Filozofii oraz międzynarodowy zespół naukowców. https://forumphilosophicum.ignatianum.edu.pl/7171-2801.html

Tym razem redaktorami gościnnymi byli dr Jarosław Kucharski i dr Jakub Pruś, współorganizatorzy konferencji „Christian Philosophy and its Challenges”, która odbyła się we wrześniu 2022 r. Niektóre z wygłoszonych tam referatów zostały zredagowane, zrecenzowane i opracowane jako artykuły naukowe. Najnownszy numer otwiera tekst prof. Richarda Swinburne’a, pierwszego keynote speakera konferencji, pt. „A Christian theodicy”, oraz ostatniego keynote speakera, Juana Manuela Burgosa, "Christian Philosophy, Christian Philosophers or Christians Making Philosophy?”. W numerze znajdują się teksty Jona Kelly’ego, Daniela Spencera, Jasona Hyde’a, Jaeha Woo, Tymoteusza Mietelskiego, Marcina Będkowskiego i Jakuba Prusia. „Forum” publikuje również artykuł Jamesa B. Murphy’ego, który odwiedził nasz Instytut dopiero w maju br., choć planował wziąć udział we wrześniowym wydarzeniu.

W nowym, rozbudowanym dziale „Dyskusje i recenzje”, redaktor naczelny, prof. Jacek Surzyn, rozpoczął serię tłumaczeń wybitnych prac napisanych przez jezuitów. Pierwszą z nich jest tłumaczenie tekstu napisanego po łacinie przez Franciszka Bargieła SJ. Artykuł ten jest poświęcony siedemnastowiecznemu filozofowi i jezuicie Janowi Morawskiemu.

Nowym rodzajem tekstu w „Forum” jest sprawozdanie z debat zorganizowanych w naszym Instytucie. W tym numerze mamy: „Report from the debate: How to think with Heidegger against Heidegger?” przygotowany przez mgr. Macieja Jemioła ze Szkoły Doktorskiej UIK. W ten sposób “Forum”, jako czasopismo międzynarodowe, pozwala przekazać na forum ogólnoświatowej filozofii trochę więcej informacji o naszym środowisku i jego działalności, a także promować polski i jezuicki dorobek filozoficzny.

„Rocznik Filozoficzny Ignatianum” ma 100 pkt, a filozofia więcej możliwości

Pierwsze i przez długi czas jedyne czasopismo naszego ośrodka filozoficznego, „Rocznik Filozoficzny Ignatianum”, otrzymało w wykazie Ministra z 17 lipca aż 100 pkt. Według wykazu można w RFI publikować tak wysoko punktowane artykuły nie tylko z filozofii, ale i z historii, teologii, nauki biblijnych oraz nauk o kulturze i religii. Zastępcą redaktora naczelnego czasopisma jest prof. Piotr Mazur, a w redakcji pracują prof. Adam Jonkisz i dr hab. Tomasz Homa SJ prof. UIK.

Nowe rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z 17 lipca br. w sprawie czasopism dwojako poprawiło sytuację publikacji filozoficznych w UIK. Po pierwsze, chociaż angielskojęzyczne „Forum Philosophicum” nie otrzymało wyższej liczby punktów, to „Rocznik Filozoficzny Ignatianum” zwiększył punktację z 70 do 100 pkt.

Po drugie, wykaz sprawia, że aż z 7 na 8 czasopism wydawanych w Ignatianum ma filozofię jako punktowaną dyscyplinę przypisaną do czasopisma (nie trzeba wykazywać interdyscyplinarności), w tym dwa czasopisma za 140 pkt: „Perspektywy Kultury” oraz „Horyzonty Polityki”. Za 100 pkt można publikować, oprócz wspomnianych „Rocznika Filozoficznego Ignatianum” i „Forum Philosophicum”, także w: „Multidisciplinary Journal of School Education”. Natomiast za 70pkt można publikować z filozofii w: „Studia Paedagogica Ignatiana” oraz „Horyzonty wychowania”.

Dr Jakub Pruś o naukowcach i influencerach w „Forum Akademickim”

We wrześniowym numerze „Forum Akademickiego”, miesięcznika środowiska akademickiego i naukowego w Polsce, dr Jakub Pruś, członek Rady Młodych Naukowców, adiunkt w Instytucie Filozofii, który prowadzi na portalu YouTube kanał popularyzujący logikę i krytyczne myślenie (@logikacodzienna), proponuje wzbogacenie języka komunikacji naukowej i wprowadzenie takiego przedmiotu do kształcenia doktoranckiego. Artykuł „Influencerzy vs. naukowcy” można przeczytać na portalu „Forum Akademickiego”. https://miesiecznik.forumakademickie.pl/czasopisma/fa-9-2023/influencerzy-i-naukowcy%e2%80%a9/

Książka prof. Jacka Surzyna o Dunsie Szkocie

Książka jest poświęcona problemowi rozważań metateoretycznych nad teologią jako nauką w rozumieniu Jana Dunsa Szkota, jednego z ciekawszych myślicieli późnej scholastyki średniowiecznej. Pierwsza część monografii to autorska analiza wybranych zagadnień związanych z metateoretycznymi rozważaniami Szkota, przede wszystkim z problemem ujęcia teologii jako nauki i wskazania bezwzględnych warunków poznawczych związanych z uprawianiem teologii, a także jej ostatecznego miejsca w systemie wiedzy, szczególnie w relacji do filozofii. W drugiej części zawarty został przekład całego „Prologu” z Ordinatio, najważniejszego tekstu podejmującego wspomniane zagadnienia, łącznie z obszernym komentarzem oraz objaśnieniami do tekstu, a także indeksem najważniejszych terminów łacińskich. Książka zawiera również szczegółową bibliografię wszystkich wydań krytycznych, jak i przekładów samego Prologu, a także literaturę odnoszącą się do rozważanych zagadnień.

Jacek Surzyn, Dunsa Szkota, „Prolog” z Ordinatio, Wydawnictwo Naukowe, Akademii Ignatianum, w Krakowie, Kraków 2023, ss. 222. https://wydawnictwo.ignatianum.edu.pl/jana-dunsa-szkota-prolog-z-ordinatio.htm Serdecznie gratulujemy publikacji!

Dr Ewa Odoj i dr Jakub Pruś gośćmi specjalnymi 5. Letniej Szkoły „Filozofuj!” w Zakopanem

W 5. Edycji Letniej Szkoły „Filozofuj!” w charakterze gości specjalnych wzięło udział dwoje pracowników naszego Instytutu Filozofii. Dr Ewa Odoj poprowadziła warsztat pt. „Czy jesteśmy odpowiedzialni za nasze przekonania?”. Pani Doktor jest pasjonatką epistemologii, zwłaszcza najnowszej epistemologii analitycznej oraz entuzjastką filozofii religii i tego, co powstaje na przecięciu tych dwóch, czyli epistemologii religii. Dr Jakub Pruś zajmuje się teorią argumentacji i logiką praktyczną. Pisze aktualne odcinki Kursu krytycznego myślenia na portalu „Filozofuj!” oraz prowadzi kanał na YouTube Logika Codzienna.

Tegorocznym motywem przewodnim Letniej Szkoły było pytanie „Co możemy wiedzieć?”, „Skąd wiemy, to co wiemy, jeśli w ogóle coś wiemy i co to w ogóle znaczy, że coś wiemy?” W centrum uwagi był fikcjonalizm: czy rzeczywiście to, z czym mamy na co dzień do czynienia, istnieje naprawdę, czy jest to raczej pożyteczna fikcja, która bardzo dobrze sprawdza się z praktycznego punktu widzenia.

LSF łączy aktywny wypoczynek w górach z nabywaniem wiedzy filozoficznej. W ramach Letniej Szkoły „Filozofuj!” są przeprowadzane warsztaty filozoficzne ze specjalistami z dziedziny filozofii, warsztaty redaktorskie prowadzone przez zespół „Filozofuj!” oraz dyskusje i debaty uczestników. Oprócz tego planowane są piesze wędrówki po Tatrach, relaks w termach, wycieczki w ciekawe miejsca Zakopanego, mecze piłkarskie i wiele innych atrakcji.

Lipcowe egzaminy dyplomowe studentów filozofii

W pierwszym terminie, 7 lipca br., w Instytucie Filozofii odbyło się 11 egzaminów dyplomowych: 9 licencjackich i 2 magisterskie. Wszystkie przebiegły pomyślnie, a kilka zakończyło się wnioskiem Komisji egzaminacyjnych o wyróżnienie na dyplomie. 

Czego dotyczyły badania, które przedstawili nasi studenci w swoich pracach dyplomowych?

Bardzo cieszymy się, że i w tym roku akademickim powstała u nas praca w języku angielskim, pt. “The possibility of applying Karol Wojtyła's concept of the dignity of the human person in the context of transhumanism and posthumanism”.

Prace dyplomowe w języku polskim to: „Tatuowanie ciała a "Fenomenologia percepcji" Maurice'a Merleau-Ponty'ego”, „Rola emocji w kształtowaniu tożsamości człowieka. Wybrane ujęcia emocji a koncepcja Charlesa Taylora”, „ Byung-Chul Hana diagnoza kondycji współczesnego człowieka a filozoficzne koncepcje postaw życiowych”, „Problem zamieszkiwania i bezdomności - w świetle wybranych tekstów Martina Heideggera i wyników badań ankietowych”, „Józefa Tischnera: ziemia obiecana czy ziemia odmowy?”, Absurd, sens, obojętność. Przemiany myśli antropologicznej Alberta Camusa na przykładzie wybranych tekstów literackich”, „Filozoficzne aspekty encykliki Jana Pawła II Fides et Ratio", „Koncepcja rozumu w filozofii Thomasa Kuhna na tle wybranych koncepcji współczesnych”, „Kogo można zabijać na wojnie? Ius in bello w ujęciu Michaela Walzera”, “Etyczna ocena dopuszczalności samobójstwa wspomaganego”.

Serdecznie gratulujemy naszym absolwentom i życzymy wielu sukcesów w życiu osobistym i zawodowym! Wierzymy, że zdobyte w Ignatianum wiedza, umiejętności i kompetencje pozwolą świadomie i mądrze kształtować życie i wybory.

Dr Ewa Odoj w „Wieczorze z Czwórką” w Polskim Radio

We wtorek, 12 lipca, dr Ewa Odoj z Katedry Filozofii Bytu, Człowieka i Społeczeństwa, spędziła 2 godziny w programie „Wieczór z Czwórką”. Odpowiadała na pytania Jamroza: czy filozofia męczy czy relaksuje? Czy filozofia może być miłością od pierwszego wejrzenia, czy może być miłością odwzajemnioną? Czym właściwie jest filozofia? Czy nie jest czasem mylona z historią filozofii? W jakim sensie wszyscy jesteśmy filozofami? Co nam daje filozofia?

Gorąco zachęcamy do słuchania na Portalu Polskiego Radia (transmisja o godz. 20.00, od 19 minuty):
część 1: https://www.polskieradio.pl/10/10333/Artykul/3207157,wieczor-z-czworka-12-lipca-godz-2003
część 2: https://www.polskieradio.pl/10/10333/Artykul/3207183,wieczor-z-czworka-12-lipca-godz-2103

Studenci z EIDOS w studenckiej STACJI 4 – audycja filozoficzna

„Hej, z tej strony Filozoficzne Koło Naukowe z naszej rodzimej Alma Mater. To nasza pierwsza audycja dla Stacji 4, stąd nie mogło obejść się bez humoru. Lekko i zabawnie, jednak w klimacie filozofii yyy… a może raczej jednego filozofa. I chyba nawet nie stricte filozofii, co właśnie tego filozofa” – tak studenci z Filozoficznego Koła Naukowego Eidos przy Instytucie Filozofii UIK rozpoczynają swoją pierwszą audycję w studenckim radiu akademickim STACJA 4. Serdecznie gratulujemy i życzymy dalszego rozwoju medialnych talentów. Audycji można posłuchać na stronie: https://stacja4.ignatianum.edu.pl/filozofia-lopatologicznie/ lub na platformie Spotify: https://open.spotify.com/playlist/4tbZilVyEDlLeVNLkaMnAs

Filozofowie z Ignatianum na XII Zjeździe Filozoficznym w Łodzi

W dniach 11-16 września odbywał się na Uniwersytecie Łódzkim XII Zjazd Filozoficzny. Zgromadził on aż 600 filozofów, profesorów, doktorantów, studentów i miłośników filozofii ze wszystkich ośrodków filozoficznych w Polsce. Akademię Ignatianum w Krakowie reprezentowało aż 11 filozofów (wygłaszali referaty, czasem nawet dwa, brali udział w panelach i debatach), w tym zespole było aż 8 pracowników Instytutu Filozofii: dr Jacek Poznański SJ, dr Robert Grzywacz SJ, dr hab. Carl Humphries, dr Magdalena Kozak, dr hab. Jarosław Kucharski, dr Jarosław Mikuczewski SJ, dr Ewa Odoj, dr hab. Piotr Sikora prof. UIK. Z innych instytutów spotkaliśmy: prof. dr. hab. Stanisława Gałkowskiego i dr. Mateusza Pękalę. Ze Szkoły Doktorskiej był filozof, mgr Maciej Jemioł. Oprócz charakteru naukowego, dużo działo się w nieformalnym wymiarze różnych towarzyskich spotkań, co też jest istotne dla tworzenia i rozwijania życia środowiska filozoficznego i współpracy. Szczegółowy program Zjazdu, który można na różne sposoby przeszukiwać, znajduje się pod tym linkiem: https://easychair.org/smart-program/12PZF/

Loyola University Chicago i Instytut Filozofii  UIK o bioetyce, etyce medycznej i etyce nauki

W ramach międzynarodowej współpracy Instytutu Filozofii i Loyola University Chicago, USA, w dniach 18-22 września odbyły się w Akademii Ignatianum w Krakowie warsztaty dla grupy ukraińskich studentów, którymi jest 8 lekarzy i 2 doktorów nauk medycznych (wykładowców na uczelni medycznej w Ukrainie). Realizują oni program zdalnych studiów podyplomowych z bioetyki na jezuickiej uczelni w Chicago.

W warsztatach wzięło udział 5 pracowników Instytutu Bioetyki Loyola University Chicago oraz pracownicy Szkoły Bioetyki Ukraińskiego Uniwersytetu Katolickiego we Lwowie. Swoje referaty zaprezentowali pracownicy Instytutu Filozofii UIK: dr Jarosław Mikuczewski SJ, dr Jacek Poznański SJ i dr hab. Anna Bugajska prof. UIK. Dr hab. Jarosław Kucharski poprowadził warsztat na temat przywództwa w instytucjach służby zdrowia.

Projekt grantowy "Loyola-Ukrainian Catholic University International Bioethics Research Training Program", jest finansowany przez John E. Fogarty International Center for Advanced Study in the Health Sciences. Liderem projektu jest dr Emily Anderson, a w Krakowie pomagał jej organizacyjnie dr Jarosław Mikuczewski SJ.

Grant, który finansuje warsztaty i cały program, koncentruje się na kwestiach etyki badań naukowych (w tym szeroko pojętych kwestiach etycznych związanych z nowymi technologiami), etyką w środowisku klinicznym oraz edukacją etyczną i formacją lekarzy i naukowców.

Szkolenie dla nauczycieli etyki z dr hab. Jarosławem Kucharskim

W sobotę, 14 października, odbyło się 8-godzinne szkolenie pt. „Negocjacje i mediacje w nauczaniu etyki”, które poprowadził dr hab. Jarosław Kucharski z Katedry Etyki Ogólnej i Stosowanej Instytutu Filozofii UIK. Szkolenie miało na celu identyfikację wybranych mechanizmów psychologicznych, które utrudniają dyskusję na tematy etyczne. W jego trakcie zostały przedstawione wybrane techniki negocjacyjne, które mogą ułatwić zrozumienie źródeł własnych i innych ludzi przekonań etycznych. Dr hab. Kucharski omówił także sposoby radzenia sobie z głównymi zastrzeżeniami, z którymi można spotkać się w trakcie dyskusji na tematy etyczne. Prowadzący zwrócił uwagę na rolę nauczyciela jako negocjatora, mediatora oraz facylitatora rozwiązań etycznych. Szkolenie zostało zrealizowane w ramach projektu „Popularyzacja i promocja chrześcijańskiego kapitału etycznego”. Nagranie szkolenia jest dostępne na Youtube UIK: część 1 (https://www.youtube.com/live/DoX6BG-4wVY?si=KsjY6PeuvFuQGxd1), część 2 (https://www.youtube.com/live/98656qxK9dQ?si=2kUwH9zBV0DdnefK ).

Panel dyskusyjny o „Laudate Deum” (w sprawie kryzysu klimatycznego)

Z inicjatywy Instytutu Filozofii UIK oraz Ruchu Ekologicznego św. Franciszka z Asyżu – REFA odbyła się dyskusja panelowa pt. „Papież Franciszek: LAUDATE DEUM. Adhortacja apostolska w sprawie kryzysu klimatycznego”. Wprowadzenie w formie specjalnego nagrania wideo przygotował Msgr Anthony Onyemuche Ekpo z Dykasterii ds. Integralnego Rozwoju Człowieka w Watykanie.

W części pierwszej głos zabrali eksperci: Dr Stanisław Jaromi OFMConv (REFA), który przedstawił zasadnicze punkty „Laudate Deum”, następnie Patryk Białas (REFA) omawiał różne reakcje na kryzys klimatyczny. Prof. Cezary Kościelniak (UAM) zaprezentował swoją refleksję o paradygmacie technokratycznym i polityce międzynarodowej w ujęciu „Laudate Deum”. Na koniec części eksperckiej, prof. Józef Bremer SJ (UIK) omówił zagadnienie koncepcji rozwoju, szczególnie w kontekście szybkich przemian technologicznych, takich jak sztuczna inteligencja.

W drugiej części oddano głos aktywistom. Agnieszka Mędrek ze Stowarzyszenia Drwinka opowiedziała o swoich doświadczeniach z troską o lokalny ekosystem rzeczny w jednej z dzielnic Krakowa. Teresa Stanek ze studenckiego Koła Ekologicznego VIRIDIS UIK opowiedziała o troskach i nadziejach młodych. Ponownie Patryk Białas, tym razem jako działacz kilku stowarzyszeń i fundacji, m.in. BoMiasto, wskazywał na radykalne przemiany lokalnego środowiska pod wpływem działalności człowieka. Debatę zakończyła degustacja lokalnych ekologicznych dań przygotowanych przez gospodarstwo ekologiczne „Herbaciane Pola” z Jeleśni na Orawie, górskim terenie w południowej Polsce.

Panel odbył się w czwartek, 19 października 2023r., w budynku Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie. Wydarzenie prowadził dr Jacek Poznański SJ (UIK). Zapis panelu jest dostępny na kanale Youtube UIK. https://youtu.be/opWdsfFgcCg?si=1ihuQqSkFMxu1qcH

Dr Marta Zaręba (UW) na seminarium naukowym Instytutu Filozofii

Pod koniec października Instytut Filozofii odwiedziła dr Marta Zaręba z Zakładu Epistemologii na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego oraz Centrum Badań nad Tradycją Szkoły Lwowsko-Warszawskiej, która jest także koordynatorką ds. grantów w Instytucie Filozofii UW. Pani Doktor wygłosiła 24 października referat „Epistemiczny efekt Knobe’a – studium teoretyczne i eksperymentalne”, który spotkał się z żywą dyskusją licznie zgromadzonych pracowników i studentów. Prelegentka wskazała, że w centrum zainteresowania współczesnej filozofii eksperymentalnej znajduje się tak zwany „efekt epistemiczny skutku ubocznego”, czyli odkryta w badaniach ankietowych asymetria w przypisywaniu wiedzy sprawcom działania w zależności od oceny moralnej jego skutków. Celem jej wystąpienia będzie przedstawienie wyników badań nad efektem epistemicznym, które są owocem prac jej zespołu badawczego w ramach grantu NCN OPUS.

Prof. Anna Bugajska na Kongresie Philosophy and the City

Dzięki p. dr hab. Annie Bugajskiej prof. UIK nasze filozoficzne środowisko było reprezentowane na III Międzynarodowym Kongresie Philosophy and the City, który odbywał się pod tytułem: „New Citizenships for a Collapsing Globalisation”. Pani Profesor była członkinią Komitetu Naukowego Kongresu, a także moderatorką panelu „Cyfrowe miasto” i oczywiście prelegentką, wygłaszając referat: „Wielokrotna nieobecność w cyfrowym mieście: (de)konstrukcja tożsamości politycznej”. Wraz z naukowcami zajmującymi się filozofią, prawem, architekturą, a także przedstawicielami administracji publicznej różnego szczebla, czy nawet policji, dyskutowano o różnych wyzwaniach współczesnych i przyszłych miast. Kongres odbył się w dniach 18-20 października 2023r. na Uniwersytecie Nawarry w Pampelunie, w Hiszpanii. Następny taki kongres odbędzie się w Krakowie – w Uniwersytecie Ignatianum. https://www.filosofiayciudad.com/congreso

Projekt „Chrześcijański kapitał etyczny” na Spotify

W czerwcu otwarto profil projektu „Chrześcijański kapitał etyczny w pracy nauczyciela” na portalu podcastowym Spotify: https://open.spotify.com/show/3qQsCdxEV7sWTMWw2GhwDu Jest to bardzo ważne uzupełnienie dla dotychczasowego profilu na Youtube.

W ramach projektu opublikowano kolejny odcinek podcastu pt. „Dlaczego warto żyć … o suicydologii”. Gościem dr. hab. Piotra Duchlińskiego prof. UIK była dr Sylwia Przewoźnik z Instytutu Psychologii UIK.

Wideoblog „Logika Codzienna” nie zna wakacji

Mimo wakacji i urlopów nie zwolnił tempa instytutowy wideoblog „Logika codzienna” prowadzony przez dr. Jakuba Prusia. Na początku lipca ukazał się już 50 odcinek na tym kanale pt.: „Buduj swój etos jak amerykańscy prezydenci” - jak można zbudować swoją wiarygodność na podstawie przemówień Obamy, Trumpa (i jego tweetów), Billa i Hilary Clintonów? https://youtu.be/yoDTQLBrFEg

Dwa tygodnie później, dr Pruś otworzył kolejną pięćdziesiątkę filmikiem, który zajmuje się dobieraniem taktyki przekonywania. Warto poznać podstawy teorii perswazji – co to znaczy "proces dwutorowy", czym jest cel minimalny i maksymalny, dlaczego czasem warto zataić cel perswazyjny i o co chodzi z "drzwiami w twarz" oraz "stopą w drzwiach"! https://youtu.be/XedmKWMkt3E

W serii sierpniowych materiałów można zapoznać się z bardzo ignacjańskim zagadnieniem w odcinku pt. „Zanim zaczniesz oceniać argument … - rzecz o interpretacji”. Argument trzeba właściwie zinterpretować. Bez tego nie powinno się ani oceniać argumentu, ani – tym bardziej – kontrargumentować! Czym jest zasada życzliwej interpretacji? Dlaczego jej potrzebujemy? https://youtu.be/Ng79zOsQxII

Czwarty wakacyjny materiał, „Dyskusja: walka czy współpraca?”, zwraca uwagę, że wiele problemów z dyskutowaniem, jak na przykład nieżyczliwe interpretowanie, odporność na perspektywę rozmówcy, czy upieranie się przy swoim, bierze się z metafory dyskusji jako walki, nie jako współpracy. Wedle tej pierwszej trzeba uznać, że w dyskusji najwięcej wygrywa ten, który … ją przegrywa. https://youtu.be/5NitJ1lu-So?si=AGA__RFrmn1YMotj

Wakacyjne odcinki Kursu krytycznego myślenia dr Jakuba Prusia

Dr Pruś nie urlopował się też od pisania felietonów dla cyklu „Kurs krytycznego myślenia” na portalu „Filozofuj!”. W tekście pt. „„Zawsze tak było – kiedy powoływać się na tradycję w argumentacji?” bada, czy powiedzenie, że „zawsze tak było” może być niekiedy mocnym argumentem? Wszędzie tam, gdzie ludzie przywykli do tego, co się wcześniej akceptowało lub w jaki sposób się robiło, w odpowiedzi na propozycję zmiany odpowiadają: „zawsze tak było” – co kończy dyskusję. Kiedy jest to błędny argument, a kiedy może wspierać argumentację: https://filozofuj.eu/jakub-prus-km-21-zawsze-tak-bylo-kiedy-powolywac-sie-na-tradycje-w-argumentacji/

Natomiast w felietonie pt. „Argumentacyjne ą‑ę, czyli błąd błędu logicznego” dr Pruś wskazuje, że dobrze jest znać błędy logiczne (także łacińskie nazwy) – sama ta wiedza sprawia, że jesteśmy bardziej czujni, gdy na nie natrafiamy w czyimś (lub własnym) rozumowaniu. Oczywiście, samo zarzucenie komuś błędu nie kończy argumentacji – podobnie jak postawienie komuś zarzutu nie sprawia, że ta osoba jest winna. https://filozofuj.eu/jakub-prus-km-22-argumentacyjne-a-e-czyli-blad-bledu-logicznego/

Pod koniec sierpnia mogliśmy wraz z dr. Prusiem zastanowić się nad popularnym i podchwytliwym błędem logicznym dzięki felietonowi: „No to udowodnij mi, że tak nie jest! – przerzucanie ciężaru dowodu”. Onus probandi, a więc ciężar dowodu, to po prostu obowiązek, jaki bierze na siebie osoba, która formułuje jakieś twierdzenie lub argument – jeśli odbiorca prosi o wyjaśnienie lub żąda uzasadnienia, to wówczas autor twierdzenia powinien je przedstawić. Dopóki twierdzenia nie udowodni, a mówiąc dokładniej, jeśli nie poda jakichś racji, które to twierdzenie wspierają, dopóty spoczywa na nim ciężar dowodu. https://filozofuj.eu/jakub-prus-km-23-no-to-udowodnij-mi-ze-tak-nie-jest-przerzucanie-ciezaru-dowodu/

Podkasty, webinar i szkolenie w ramach projektu „Chrześcijański kapitał etyczny”

Pod koniec września na kanale Youtube UIK oraz na platformie Spotify ukazały się kolejne odcinki z cyklu podcastów poświęconych zagadnieniu "Chrześcijańskiego kapitału etycznego w pracy nauczyciela".

W podkaście „Etyka chrześcijańska a kryzys chrześcijaństwa” gościem prowadzącego, dr. hab. Piotra Duchlińskiego prof. UIK, był ks. dr hab. Andrzej Kobyliński, prof. UKSW. https://youtu.be/Vif3ptBMxDg?si=gtbiC4CXPjADhm5s

W dziewiątym odcinku gość prof. Duchlińskiego, dr hab. Piotr Domeracki prof. UMK, podjął temat „Etyka w kulturze emocjonalizmu”. https://youtu.be/z2u2cFWundI?si=-7USRsovk5MPMUsm

Gość dziesiątego podcastu, dr hab. Sebastian Gałecki prof. UJD, zajął się tematem „Sumienie”. https://youtu.be/l2HDyAr0Gfw?si=D9GQXgKWpqMHXmfk

Prof. Gałecki rozwinął temat podcastu w godzinnym webinarium zatytułowanym: „Czym jest sumienie?”. https://youtu.be/VUGTiurEzTQ?si=mRzvtpav1Ee4Bh32

Pod koniec września odbyło się szkolenie online pt. "Studium przypadku w kształceniu etycznym" https://www.youtube.com/live/OjvbrqGw-OU?si=fzi3Jn9UJSzmZk48, które poprowadził dr Jacek Frydrych z Lublina, etyk i nauczyciel. Celem szkolenia było zaprezentowanie metody studium przypadku jako szczególnie wartościowego narzędzia dydaktycznego wykorzystywanego w kształceniu etyczno-moralnym młodzieży.

Wszystkie materiały zostały przygotowane w ramach projektu "Popularyzacja i promocja chrześcijańskiego kapitału etycznego" realizowanego w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie pod kierunkiem dr. hab. Piotra Duchlińskiego, prof. UIK.

Wrześniowe odcinki „Logiki codziennej” i „Krytycznego myślenia”

Dr Jakub Pruś przygotował kolejne dwa odcinki swojego autorskiego wideobloga. W odcinku nr 54 wychodzi od pytania: Jak efektownie kontrargumentować? https://youtu.be/PhwbY9gfOJs?si=KUuIbhL5l5Rww3wF. Sztuka argumentacji to nie tylko formułowanie własnych argumentów, analizowanie cudzych, czy dostrzeganie błędów logicznych – to także kontrargumentowanie! Jednym z najbardziej powszechnych i spektakularnych sposobów kontrargumentacji są analogie logiczne. Służą one nie tylko błyskotliwym replikom, ale też pomagają lepiej ocenić inferencje użyte w argumencie.

Odcinek 55 poświęcony jest argumentowi ad personam https://youtu.be/WBac2xcMkis?si=aI32EM5GOnhh6bVT. Dr Pruś szuka odpowiedzi na pytanie, czym się różni wytykanie komuś sprzeczności, podważanie czyjejś wypowiedzi na podstawie jakiejś jego cechy oraz atakowanie czyjejś osoby? Zwykle uważa się argumenty ad personam za niegodne rzetelnych dyskutantów i nie mające żadnej wartości poznawczej. Okazuje się, że są takie konteksty, w których cecha rozmówcy, np. uczciwość (lub jej brak), bezstronność (lub jej brak), konkretne kompetencje (lub ich brak) mogą zostać wykorzystane do tego, by podważyć wiarygodność tego, co mówi!

Dla osób, które lubią czytać, mamy też tekst tego samego autora: 24 odcinek z cyklu „Krytyczne myślenie” przygotowywanego dla portalu „Filozofuj!”. Tym razem problem dotyczy tego, Jak (nie) korzystać z danych w argumentacji? https://filozofuj.eu/jakub-prus-km-24-jak-nie-korzystac-z-danych-w-argumentacji/ Dr Pruś zastanawia się, co stanowi o dobrym argumencie? Solidne oparcie w danych oczywiście! Jeśli dane są prawdziwe, jest ich wystarczająca ilość oraz uzasadniają wniosek, to z takim argumentem trudno się nie zgodzić. Jednak przywoływanie informacji w dyskusji jest też okazją do wielu pomyłek i nadużyć. Jednym z tego rodzaju błędów jest selektywne przedstawianie danych.

Październikowe materiały dr Jakuba Prusia z teorii i praktyki argumentacji 

Na profilu „Logiki codziennej” ukazały się w minionym miesiącu ponownie dwa odcinki. W odcinku 55, „Argument ad personam – dlaczego nie?”, https://youtu.be/WBac2xcMkis?si=aI32EM5GOnhh6bVT  dr Jakub Pruś szuka odpowiedzi na pytanie, czym się różni wytykanie komuś sprzeczności, podważanie czyjejś wypowiedzi na podstawie jakiejś jego cechy oraz atakowanie czyjejś osoby? Zwykle uważa się argumenty ad personam za niegodne rzetelnych dyskutantów i nie mające żadnej wartości poznawczej. Okazuje się, że są takie konteksty, w których cecha rozmówcy, np. uczciwość (lub jej brak), bezstronność (lub jej brak), konkretne kompetencje (lub ich brak) mogą zostać wykorzystane do tego, by podważyć wiarygodność tego, co mówi! 

Natomiast 56 odcinek z zakresu teorii i praktyki argumentacji zatytułowany jest „Program komputerowy do rozbierania argumentów?”. Dr Jakub Pruś omawia ciekawy program komputerowy OVA, który pomaga rekonstruować strukturę argumentu, uzupełniać brakujące przesłanki, rozpoznawać typy argumentów, a wszystko po to, aby móc go porządnie ocenić! Dr Pruś używa programu do analizy przykładowego argumentu w palącym obecnie temacie niedawnych wyborów. https://youtu.be/3gq5ZJMuIII?si=3sh99__w2NKjJ5SV 

Dr Pruś dostarczył w październiku także refleksji w formie tekstu: na stronie portalu „Filozofuj!” ukazał się kolejny jego felieton, dwudziesty piąty w cyklu „Krytyczne myślenie”: „Kto pyta nie błądzi” … ale może próbuje przekonywać?, https://filozofuj.eu/jakub-prus-km-25-kto-pyta-nie-bladzi-ale-moze-probuje-przekonywac/ . Autor wychodzi od uwagi, że pytanie może pełnić wiele funkcji. Zadajemy pytania nie tylko wtedy, gdy chcemy się czegoś dowiedzieć – można ich używać również do tego, by coś poddać w wątpliwość, by coś zasugerować nie wprost lub żeby wzmocnić swój przekaz (tzw. pytania retoryczne). Pytaniem można nawet wyrażać przesłanki i/lub wniosek argumentu. Z pytaniami wiąże się też kilka błędów logicznych, którym warto poświęcić nieco uwagi. 

Chrześcijańscy filozofowie z różnych stron świata odpowiadają na nasze pytania

W lipcu rozpoczęliśmy prezentację serii krótkich wywiadów z filozofami, którzy uczestniczyli w zeszłorocznej konferencji „Christian Philosophy and Its Challanges”. Zaczynamy od przemyśleń prof. Richarda Swinburne'a, emerytowanego profesora Uniwersytetu w Oksfordzie, który odpowiada na osobiste pytanie dotyczące wielkiej sztuki sformułowanej przez jednego z miłośników filozofii i literatury pięknej: „Niektórzy wielcy pisarze i poeci, tacy jak: Dostojewski, Tołstoj, Dante, pozostawili nam głębokie przemyślenia na temat Boga i religii. Czy lubi Pan Profesor czytać literaturę piękną? Czy ma Pan jakieś ulubione powieści lub wiersze? Które z nich wywarły szczególny wpływ na Pana?”. https://youtu.be/RZXYPH5LwvQ

Akcja rozpoczyna promocję naszej kolejnej, globalnej konferencji, która odbędzie się w dniach 24-25 września 2024, w Uniwersytecie Ignatianum w Krakowie i jest zatytułowana: „Christian Philosophy facing Naturalism”. http://christianphilosophy.ignatianum.edu.pl/?page_id=633

Dr Jacek Poznański SJ członkiem Rady Kircher Network

W dniach 3-5 lipca 2023 r. na Uniwersytecie w Namur (Belgia) odbyło się Zgromadzenie Ogólne Rektorów i Dziekanów 28 jezuickich uczelni wyższych i ośrodków akademickich w Europie i na Bliskim Wschodzie zrzeszonych w organizacji Kircher Network. Podczas trzeciego i ostatniego dnia obrad Zgromadzenie wybrało trzech nowych członków Rady Kircher Network. Jednym z nich został dr Jacek Poznański SJ, dyrektor Instytutu Filozofii UIK. Pozostali nowi członkowie to prof. Gonzalo Villagrán SJ, Dziekan Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Loyola w Granadzie, oraz prof. Annick Castiaux, Rektorka Uniwersytetu w Namur. Przewodniczącym Rady Kircher Network pozostał prof. Philip Geister SJ, Rektor Instytutu Newmana w Uppsali, a sekretarzem wykonawczym - dr Susan Di Trolio.

Podczas obrad Zgromadzenia Ogólnego skupiono się na trzech głównych zagadnieniach. Pierwsze to analiza jezuickiego kontekstu szkolnictwa wyższego w Europie i na Bliskim Wschodzie: podkreślono znaczenie krytycznego myślenia, potrzebę wyakcentowania innowacyjności, a także troskę o ochronę studentów. Po drugie, skupiono się na prezentacji i analizie rocznego raportu z działalności Kircher Network, co miało na celu opracowanie priorytetów strategicznych na kolejne lata. Po trzecie, wyodrębniono trzy główne priorytety: jeśli chodzi o nauczanie, za priorytet uznano rozwój wspólnych programów kształcenia ustawicznego; jeśli chodzi o internacjonalizację i dzielenie się zasobami, zaproponowano opracowanie programu dzielenia się doświadczeniem wykładowców między jezuickimi instytucjami poprzez zlecanie im krótkich pobytów w celu nauczania; wreszcie, podkreślono również znaczenie wzmocnienia tożsamości i misji Kircher Network poprzez utworzenie grupy badawczo-wdrożeniowej ds. pedagogiki ignacjańskiej w szkolnictwie wyższym, która także zajmowałaby się organizowaniem krótkich, hybrydowych kursów szkoleniowych na temat jezuickiej tożsamości i misji dla wykładowców i pracowników uczelni.

Dyskusje w ramach Zgromadzenia Ogólnego dopełniło sympozjum naukowe, którego prelegentami byli m.in. Hans Joas, profesor na Uniwersytecie Humboldta w Berlinie, który wygłosił wykład: "What comes after the secularization thesis? Religious and secular sources of moral universalism" oraz prof. Ivan Bofarull, dyrektor ds. innowacji w Esade Business School na Uniwersytecie Ramona Llulla w Barcelonie, jeden z wiodących ekspertów w dziedzinie innowacji w Hiszpanii, który wygłosił wykład: “Disruption in higher education: how can an European university stay relevant in the future?”.

Organizacja Kircher Network działa pod auspicjami Prezydenta Jezuickiej Konferencji Prowincjałów Europejskich (JCEP) z siedzibą w Brukseli. Jej głównymi organami są Zgromadzenie Ogólne i Rada. Zgromadzenie Ogólne służy jako główne forum budowania dwustronnych i wielostronnych relacji między różnymi jezuickimi instytucjami akademickimi w Europie i na Bliskim Wschodzie. Więcej informacji: https://kirchernetwork.org/

II Edycja „Etyki dla nauczycieli”

Instytut Filozofii, mimo wielu niepewności, uruchomił drugą edycję studiów podyplomowych przeznaczonych dla czynnych nauczycieli, którzy chcieliby nauczać jako drugiego przedmiotu właśnie etyki. Na studia wpisało się 30 słuchaczy, niektórzy nawet z odległych miejsc, np. Skarżysko Kamienna. Studia realizujemy w soboty począwszy od 7 października, na przemian stacjonarnie w budynku uczelni oraz zdalnie.

Unikalny charakter oferowanych przez Instytut Filozofii studiów podyplomowych polega na ich interdyscyplinarności. Studia umożliwiają - dzięki integracji wiedzy z obszaru filozofii i nauk szczegółowych - wieloaspektowe i dopasowane do wrażliwości młodego pokolenia zrozumienie fenomenu moralności. W ten sposób studia uwzględniają rosnące zapotrzebowania kulturowe i światopoglądowe związane z szybkim rozwojem nauk szczegółowych i biotechnologii. Naukowy obraz świata wpływa na aktualnie dokonujące się przemiany moralności, pogłębia pluralizm aksjologiczny i światopoglądowy, prowadzi do coraz większej polaryzacji stanowisk między różnymi próbami zrozumienia fenomenu moralności.

Studia są bezpłatne - finansowane ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki.

Studenci nominowali prof. Piotra Duchlińskiego w Plebiscycie Edukacyjnym

Miło nam poinformować, że p. dr hab. Piotr Duchliński prof. UIK, został nominowany przez studentów naszego Uniwersytetu do nagrody dla najbardziej zaangażowanych, cenionych i lubianych nauczycieli w ramach Plebiscytu Edukacyjnego organizowanego w Małopolsce przez „Dziennik Polski” i „Gazetę Krakowską”. Pan Profesor pracuje w Instytucie Filozofii UIK, jest kierownikiem Katedry Etyki Ogólnej i Stosowanej, wykładowcą i zastępcą dyrektora Szkoły Doktorskiej UIK, kierownikiem studiów podyplomowych „Etyka dla nauczycieli”, kierownikiem projektu „Popularyzacja i promocja chrześcijańskiego kapitału etycznego”, autorem bardzo licznych publikacji naukowych, wiele z nich zostało wydanych w Wydawnictwie Naukowym UIK: https://wydawnictwo.ignatianum.edu.pl/osoba/piotr-duchlinski.htm

Cieszymy się oczywiście z innych nominacji naszych pracowników, a szczególnie z wyróżnienia dla dr hab. Anny Bugajskiej prof. UIK, naszej współpracowniczki i wykładowczyni. 

Początek procesu przygotowania do akredytacji jakości przez Agencję AVEPRO

Od 5 lat kierunek filozofia posiada zagraniczną akredytację dla programów studiów licencjackich, magisterskich oraz doktoranckich wydaną przez AVEPRO (Holy See’s Agency for the Evaluation and Promotion of Quality in Ecclesiastical Universities and Faculties Accreditation). Agencja ta znajduje się w zbiorze oficjalnie uznanych przez Państwo Polskie instytucji akredytujących, które są istotne dla umiędzynarodowienia polskiego szkolnictwa wyższego (zob. „Katalog kwalifikowanych zagranicznych akredytacji i certyfikatów jakości”).

Ponieważ w tym roku mija 5-letni okres, Dyrektor Instytutu Filozofii powołał Komitet Koordynujący ds. Przygotowania Akredytacji Agencji AVEPRO. Tym samym formalnie rozpoczynamy kilkunastomiesięczny proces, który przygotowywaliśmy już od maja br. W skład Komitetu wchodzą: dr Jacek Poznański SJ – Przewodniczący, dr hab. Jarosław Kucharski – Wiceprzewodniczący ds. Strategii, prof. dr hab. Piotr Mazur, dr Ewa Odoj, dr Jarosław Mikuczewski SJ, Wojciech Żak – Reprezentant Studentów, Anna Misiniec – Sekretarz Komitetu, Pracownik Administracji. Na prawach członka w posiedzeniach Komitetu może wziąć udział Rektor Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie.

Zadaniem Komitetu, określonym przez dokumenty AVEPRO, jest realizacja procesu przygotowania do uzyskania akredytacji Agencji AVEPRO poprzez: przeprowadzenie wewnętrznej ewaluacji jakości w Instytucie; przeprowadzenie analizy SWOT; przygotowanie Raportu Własnego; przygotowanie wizyty zewnętrznej komisji ustanowionej przez AVEPRO; ustosunkowanie się do raportu komisji zewnętrznej; przygotowanie planu poprawy jakości na bazie raportu komisji zewnętrznej; opracowanie strategicznego planu rozwoju jakości w Instytucie w oparciu o wskazówki AVEPRO.

17 października br. odbyło się pierwsze posiedzenie Komitetu. Natomiast w piątek, 20 października, odbyło się informacyjne spotkanie dla wszystkich pracowników Instytutu, a 27 października, podobne spotkanie dla wszystkich studentów filozofii. Informacje i materiały dotyczące AVEPRO w Instytucie Filozofii są dostępne od poniedziałku na stronie: https://ignatianum.edu.pl/aveproIF 

Nowi pracownicy w Instytucie Filozofii 

Od 1 października w Instytucie Filozofii UIK zostali zatrudni dwaj nowi adiunkci, dr Jarosław Mikuczewski SJ oraz dr Szczepan Urbaniak SJ. Obaj są jezuitami.  

Dr Mikuczewski jest absolwentem pierwszego stopnia filozofii w Instytucie Filozofii UIK z 2011 roku, a wcześniej kierunku biotechnologia na Uniwersytecie Wrocławskim. W Warszawie skończył teologię, a w 2022 roku w Saint Louis University (Missouri, USA) obronił doktorat z etyki medycznej. Na przełomie 2022/23 roku odbył staż podoktorski z bioetyki klinicznej w Pellegrino Center for Clinical Bioethics, Georgetown University (Washington, DC). Obecnie, oprócz pracy w Instytucie Filozofii, jest również wykładowcą w Department of Medical Education, Neiswanger Institute for Bioethics, in the Stritch School of Medicine at Loyola University Chicago (USA). Zajmuje się etyką medyczną, etyką niepełnosprawności, bioetyką, etyką środowiska, teologią moralną. 

Dr Urbaniak ukończył filozofię w Instytucie Filozofii na poziomie studiów licencjackich w 2010 roku, a na poziomie studiów magisterskich w 2012 roku. W latach 2012-2014 pracował jako wychowawca w gimnazjum Kolleg St. Blasien w Niemczech. Trzy lata później został absolwentem studiów magisterskich z teologii na Papieskim Wydziale Teologicznym w Warszawie. W roku 2017/18 w ramach programu ERASMUS+ odbył roczne studia na Université Paris Nanterre i realizował pracę naukową w Centre Sèvres w Paryżu. Jednocześnie realizował studia doktoranckie z filozofii na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, a w 2021 roku obronił pracę doktorską napisaną pod kierunkiem prof. dr. hab. Marka Drwięgi. Interesuje się filozofią współczesną, zwłaszcza fenomenologią (Husserl, Heidegger, Marion i fenomenologia francuska), relacjami między filozofią a teologią. 

Złoty Krzyż Zasługi dla ks. prof. dr. hab. Józefa Bremera SJ

Jest nam niezmiernie miło poinformować Szanownych Państwa, że zgodnie z Postanowieniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 10 października 2023 r. o nadaniu odznaczeń, na wniosek Ministra Edukacji i Nauki, za zasługi w działalności na rzecz rozwoju nauki Złotym Krzyżem Zasługi odznaczony został o. prof. dr hab. Józef Bremer SJ, Rektor Akademii Ignatianum w Krakowie w latach 2014- 2022. 

Serdecznie gratulujemy Ojcu Profesorowi tak zaszczytnego odznaczenia! 

Prof. Bremer jest pracownikiem Katedry Logiki, Epistemologii i Filozofii Nauki w Instytucie Filozofii UIK. Jest też honorowym profesorem Uniwersytetu Żytomierskiego im. Ivana Franki w Żytomierzu w Ukrainie (od 2012) i profesorem honorowym Politechniki Śląskiej w Gliwicach (od 2023). Przez 7 lat był etatowym pracownikiem Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie pełnił także funkcje kierownicze (kierownika Zakładu Kognitywistyki) i współtworzył kierunek kognitywistyka. W latach 2011-2018 był członkiem Komitetu Nauk Filozoficznych przy Polskiej Akademii Nauk. Polecamy najpełniejsze jak dotychczas omówienie badań i działalności naukowej o. Bremera opublikowane w monografii wydanej z okazji Jubileuszu 70-lecia Profesora: „Zrozumieć postrzeganie i pojmowanie człowieka oraz świata” (WN UIK, Kraków 2023, s. 568). https://wydawnictwo.ignatianum.edu.pl/zrozumiec-postrzeganie-i-pojmowanie-czlowieka-oraz-swiata.htm